Nadchodzące zmiany w prawie pracy

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw dotyczący pracy zdalnej oraz kontroli trzeźwości jest w Sejmie, a pod koniec ubiegłego tygodnia trafił do Senatu.

Warto przypomnieć nadchodzące coraz realniej zmiany.

[PRACA ZDALNA I KONTROLA TRZEŹWOŚCI]

Projekt zakłada usunięcie przepisów o telepracy i zastąpienie jej nowymi przepisami o pracy zdalnej. Zasady wykonywania pracy zdalnej trzeba będzie określać w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i związkami zawodowymi. Jeśli obie strony się nie porozumieją, to pracodawca określi je w regulaminie albo indywidualnie, w porozumieniu z pracownikiem.

Dodatkowo dzięki nowym regulacjom pracodawcy zyskają nowe narzędzie do dokonywania wyrywkowych kontroli na obecność w organizmach pracowników alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu (narkotyków). Kontrola trzeźwości będzie możliwa jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia podwładnych lub innych osób albo do zabezpieczenia mienia.

Zgodnie z zapowiedziami, wejście w życie tych zmian planowane jest na początku przyszłego roku. Pracodawcy będą mieć dwa miesiące na dostosowanie się do nowych reguł pracy zdalnej, natomiast na wejście w życie przepisów dotyczących kontroli trzeźwości przewidziane jest 14 dni po podpisaniu ustawy przez Prezydenta.

[DYREKTYWA WORK-LIFE BALANCE I DYREKTYWA PRZEJRZYSTOŚCI]

Obydwie dyrektywy miały zostać implementowane do polskiego porządku prawnego 1 sierpnia 2022 r. Dyrektywy wprowadzają nowe uprawnienia dla pracowników rodziców, jak również nakładają na pracodawców katalog nowych obowiązków.

Zmiany w zakresie nowych uprawnień pracowniczych to w przede wszystkim:

• 5 dni dodatkowego bezpłatnego urlopu opiekuńczego,
• dodatkowe wolne od pracy z powodu działania siły wyższej,
• elastyczna organizacja pracy,
• wydłużenie wymiaru urlopu rodzicielskiego z 32/34 do 41/42 tygodni i przyznanie każdemu z rodziców dziecka prawa do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, których nie będzie można odstąpić drugiemu rodzicowi,
• wydłużenie czasu, w którym pracownik będzie mógł nie zgodzić się na pracę w godzinach nadliczbowych lub delegację poza stałe miejsce zamieszkania – z 4. do 8. roku życia dziecka.

Obecnie projekt jest w fazie uzgadniania i nie został jeszcze skierowany do Sejmu. Nie ma informacji na stronach rządowych co do dalszych prac nad tym projektem, w tym terminu wejścia w życie ustawy.

[AGENCJE ZATRUDNIENIA]

Rząd przygotował projekt nowej ustawy o aktywności zawodowej. Głównym celem ustawy jest modernizacja polskiego rynku pracy. Projekt ten zawiera również zmiany dotyczące agencji zatrudnienia. Proponowane przepisy nie nakładają na podmioty prowadzące agencje zatrudnienia żadnych nowych obowiązków informacyjnych ani dodatkowych wymogów.

Projekt ustawy przewiduje w szczególności:

• zniesienie obowiązku wydawania certyfikatów uprawniających do świadczenia usług agencji zatrudnienia,
• zwiększenie opłaty za wpis do rejestru agencji zatrudnienia: opłata będzie wynosiła 1000 zł,
• rozszerzenie zakresu usług pośrednictwa pracy realizowanych przez agencje zatrudnienia,
• rozszerzenie zakresu kontroli agencji zatrudnienia przez dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy.

Wprawdzie planowany termin wejścia w życie tej ustawy to 1 stycznia 2023 r., to warto podkreślić, że obecnie projekt jest w fazie uzgadniania i nie został jeszcze skierowany do Sejmu.

[ZATRUDNIANIE CUDZOZIEMCÓW]

We wrześniu 2022 r. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej opublikowało projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców. Jej głównym założeniem jest pełna elektronizacja postępowań dotyczących legalizacji zatrudnienia cudzoziemców - od złożenia wniosku o odwołanie od decyzji administracyjnej. Dużą planowaną zmianą jest również rezygnacja z przeprowadzenia tzw. testu rynku pracy, co powinno usprawnić oraz przyspieszyć postępowania w sprawie uzyskania zezwolenia na pracę.

Pozostałe zmiany, które zostały ujęte w projekcie ustawy to m.in.:

• wprowadzenie obligatoryjnej przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia na pracę, gdy pracodawca nie opłaca składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne lub zaliczek na podatek dochodowy,
• możliwość zwiększenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy w tygodniu lub miesiącu pod warunkiem proporcjonalnego podwyższenia wynagrodzenia bez konieczności zmiany lub uzyskania nowego zezwolenia na pracę – dotyczy umowy o pracę oraz umów cywilnoprawnych,
• w sprawach dotyczących wpisu oświadczenia do ewidencji oświadczeń – organem, który będzie rozpatrywał wnioski będzie starosta właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania pracodawcy.

Zgodnie z zapowiedziami ustawa miała wejść w życie do końca tego roku, jednak na ten moment jest ona na etapie uzgodnień i nie trafiła jeszcze do Sejmu.

[OCHRONA SYGNALISTÓW]

W lipca 2022 r. ukazał się kolejny projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Ustawa miała zostać wdrożona w połowie grudnia 2021 r., ale wciąż nie doczekała się uchwalenia.

Obecnie mimo przejścia procesu konsultacji i opiniowania, projekt ustawy czeka na skierowanie do Sejmu.

[STAN ZAGROŻENIA EPIDEMICZNEGO COVID-19]

Stan zagrożenia epidemicznego COVID-19 przedłużony do 31 grudnia 2022 r. W konsekwencji, pracodawcy nadal mogą stosować specjalne rozwiązania wprowadzone w zakresie prawa pracy w związku z epidemią COVID-19. Zatem nadal istnieje m.in. możliwość wykonywania pracy zdalnej oraz obowiązują zmodyfikowane terminy badań profilaktycznych medycyny pracy. 

• Informację przygotowała

Jana Jaworska, praktyk HR, coach ICC, trener biznesu