Sztuka odpoczywania jako najważniejsza kompetencja życia

Nie ogarniam swojej kuwety lub nie wyrabiam na zakrętach na sesjach coachingowych słyszę często wypowiedzi od osób z dużą listą osiągnięć. To ambitne osoby, które oprócz wielu sukcesów i ambicji zawodowych, mają jeszcze pasje. Chcą na każdym polu być perfekcyjne i świetnie zorganizowane. W swoim kole życia odhaczają kolejne osiągnięcia w sektorach zawodowym i prywatnym; uwaga: swoim, swoich drugich połówek i swoich dzieci.

A ja pytam, gdzie w tym całym pędzie człowieku jesteś Ty sam / Ty sama? Gdzie Twoja chwila wytchnienia i czas dla siebie? Jeżeli już masz okazję do wyhamowania i zmniejszenia biegu w życiu to okazuje się, że nie posiadasz umiejętności efektywnego odpoczywania. Wtedy relaks nie spełnia swojej roli i człowiek zamiast być wypoczętym i gotowym do nowych, życiowych wyzwań jest w efekcie jeszcze bardziej zmęczony.

Dlaczego warto nauczyć się odpoczywać?

Każda nasza aktywność, każde zadanie, każda czynność wymaga naszej energii i siły. Nie jest możliwe, aby koncentracja i uwaga człowieka była przez długi czas (choćby 5-8 godzin) na tym samym poziomie efektywności. Zużywając energię na codzienne zadania- zarówno umysłowe jak i fizyczne, powodujemy ubytek energetyczny oraz spadek wydolności organizmu. W ten sposób często dochodzi do sytuacji, w której człowiek jest przemęczony, a jego organizm zwyczajnie osłabiony, przez co nie będzie potrafił bronić się przed różnymi chorobami. Przewlekłe zmęczenie jest chorobą, która może powodować negatywne skutki dla organizmu, poprzez powstawanie zaburzeń psychicznych (np. depresji, zaburzeń lękowych) i fizycznych (np. choroby układu krążenia, choroby neurologiczne). Można jednak zapobiec przemęczeniu i zadbać o dobry odpoczynek każdego dnia. Efektywny odpoczynek pozwoli na odprężenie, relaks oraz naładowanie sił potrzebnych do kolejnych zadań. Przy wyborze formy wypoczynku zwróćmy uwagę na swoje potrzeby, możliwości i pasje. Pamiętajmy, że odpoczynek ma sprawić nam przyjemność, a nie być dodatkowym wyzwaniem i obciążeniem dla i tak już nadwyrężonego organizmu i psychiki.

Czy umiem odpoczywać?

Mam wrażenie, że relaks i odpoczynek nie zawsze przychodzą nam naturalnie. Kiedy ciało nam mówi, by się zatrzymać, często zaczynamy gorączkowo szukać usprawiedliwienia lub solidnego argumentu, czy aby na pewno? Ja sama w takiej chwili mierzę się z pytaniami w swojej głowie: czy to jest w porządku? Czy to normalne sobie usiąść? Bo może ktoś sobie pomyśli, że nic nie robię? Tak w środku dnia, gdy tyle jest do zrobienia?

Niestety wciąż pokutuje przekonanie, że odpuszczenie sobie i zwolnienie tempa to słabość, a nie regeneracja swoich zasobów. Zatrzymanie się i złapanie oddechu powoduje poczucie winy i wyobcowania bo przecież to nie wypada.

A przecież potrzeba wytchnienia stanowi jedną z najbardziej podstawowych potrzeb, zaraz obok potrzeby miłości i potrzeby bezpieczeństwa.

A zatem czas na na opanowanie sztuki odpoczynku, która jest niezbędnym warunkiem dobrostanu. Czas na zmianę myślenia o odpoczynku, który nas regeneruje, wzmacnia, wzbogaca, karmi.

Jak dobrze znam siebie i swoje potrzeby?

Zapraszam Cię do prostego ćwiczenia, które jest spotkaniem ze Sobą. Podaruj sobie chwilę podczas której zwizualizujesz sobie swój idealny dzień roboczy i weekend.

Idealny, czyli taki bez pośpiechu, ani nudy, z ciekawością, odwagą i otwartością.

Odpowiedz sobie na poniższe pytania biorąc pod uwagę Twoją aktualną sytuację; trzymaj się tego, co realistyczne. Pamiętaj, że nie ma złych odpowiedzi. To Twój czas na szczerość ze Sobą i odwagę na poszukiwanie, co dla Ciebie jest ważne, cenne i potrzebne.

Odpowiedzi, które uzyskasz, potraktuj z troską i czułością i wprowadź w życie chociaż jeden z wyciągniętych z nich wniosków. Kieruj się zasadą, że idelane dni zdarzają się rzadko, za to idealnych chwil jest całe mnóstwo!

Potrzebujesz kartki papieru i czegoś do pisania.

Usiądź wygodnie z ładnym widokiem, odetchnij spokojnie kilka razy i odpowiedz na poniższe pytania.

Idealny weekend – za Tobą pracowity tydzień; wyobraź sobie, że budzisz się w sobotni albo niedzielny poranek

• Jak chciałabyś, żeby wyglądał?
• Jak wygląda twój początek dnia, gdy wstajesz z łóżka?
• Jak namalujesz swoje idealne śniadanie?
• Jak spędzasz ten dzień?
• Jakie znaczenie ma pogoda?
• Czy planujesz w ten dzień jakieś obowiązki?
• Z kim, gdzie i co zjesz na obiad?
• Czy planujesz spotkania z innymi?
• Co robisz w tym dniu dla siebie?
• Z kim, gdzie i co zjesz na kolację?
• Jak planujesz wieczór?
• Co najchętniej zrobisz przed snem?
• Co jeszcze mogłoby wydarzyć się tego dnia, aby był udany?
• Jakie masz swoje rytuały, które tworzą dobry dzień?

Idealny dzień powszedni – dzwoni budzik lub budzisz się sama i co powinno się wydarzyć, abyś mogła zacząć dzień z uśmiechem?

• Jak rozpoczynasz każdy dzień tygodnia?
• Jak wygląda twój pierwszy posiłek?
• Jak szykujesz się do pracy?
• W jaki sposób dojeżdżasz do pracy i jak wykorzystujesz ten czas?
• Jak zaczynasz pracę? Od razu spotkania, czy najpierw przeglądanie maili, czy kawa w kuchni?
• Jakie masz rytuały w pracy?
• Jak w warunkach idealnych przebiegałaby twoja praca?
• Jak wyglądają twoje posiłki i napoje w trakcie dnia pracy?
• Jak wracasz do domu po pracy?
• Co załatwiasz w drodze powrotnej do domu?
• Jakie znaczenie ma pogoda?
• Co ucieszyłoby cię po powrocie do domu?
• Co robisz w tym dniu dla siebie?
• Co najchętniej zrobisz przed snem?
• Co jeszcze mogłoby wydarzyć się tego dnia, aby był udany?
• Jakie masz swoje rytuały, które tworzą dobry dzień?

Przykładowe metody

Cały sekret udanego odpoczynku tkwi w naszej głowie. Wybór odpoczynku jest uzależniony od naszego systemu nerwowego, od tego czego w danej chwili potrzebujemy i jaki mamy typ osobowości.

Poznaj siebie i sprawdź, co sprawia Ci przyjemność, relaks i odprężenie. Najczęściej są to proste czynności lub sytuacje, które nie wymagają żadnych szczególnych wysiłków lub nakładów finansowych, będące w zasięgu ręki każdego z nas, np. spacer, jazda na rowerze, ulubiona aktywność fizyczna, czytanie książki, odprężająca muzyka, kąpiel, spotkanie z ważna osobę, zabawy ze zwierzętami.

Oprócz Twoich własnych sposobów, poniżej proponuję Ci techniki relaksacyjne, które pozwolą na powrót do równowagi oraz regenerację organizmu. Celem technik relaksacyjnych jest wywołanie reakcji relaksacyjnej, czyli odprężenia, wypoczynku, wewnętrznego spokoju, uspokojenia się, wyciszenia.

Wybrane metody:

• Relaksacja przez oddech

Oddychanie jest najistotniejszą czynnością świadczącą o życiu. Pobierany tlen jest niezbędny do pracy wszystkich komórek człowieka. Na jego niedobór szczególnie wrażliwy jest mózg. Niedobór tlenu może wywoływać pogorszenie centralnego układu nerwowego, złe samopoczucie lub uporczywe bóle głowy.

Ćwiczenie: Usiądź wygodnie, wyprostuj plecy i zamknij oczy. Skup się na własnym oddechu. Obserwuj cykl oddechowy od wdechu poprzez wydech. Ćwiczenie należy wykonywać raz dziennie przez 5 minut. Chodzi o to, aby świadomie obserwować własny cykl oddechowy. Jest to najprostsza forma medytacji i relaksacji.

• Trening  Jacobsona

To prosta i skuteczna metoda relaksacji. Polega na nauce rozluźniania wszystkich partii ciała poprzez naprzemienne napinanie i rozluźnianie poszczególnych grup mięśni. Obejmuje: napinanie i rozluźnianie mięśni rąk, relaksację mięśni głowy i twarzy, mięśni języka, mięśni barkowych, następnie mięśni pleców i brzucha, mięśni palców u rąk i nóg. Trening zaczynamy od rozluźnienia mięśni nóg i rąk, kończąc na rozluźnieniu palców. Trening Jacobsona to świetna metoda terapeutyczna, która dodatkowo wpływa na wewnętrzny rozwój zwiększając m.in. kreatywność.

Ćwiczenie: Zacznij od rąk. Zaciśnij pięści obu rąk tak, abyś poczuł napięcie. Zatrzymaj się w tym stanie na 5-10 sekund. Następnie rozluźnij pięści. Poczuj dogłębnie przyjemne odprężenie wywołane w tym stanie. Zatrzymaj się na 10-15 sekund. Powtórz tą czynność 2-3 razy.

Następnie postępuj podobnie z kolejnymi partiami ciała: nogi, twarz, język, barki, plecy, brzuch.

• Wizualizacja

Technika ta jest świadomym tworzeniem obrazów mentalnych w umyśle. Polega na wyobrażeniu sobie pozytywnych przedmiotów, sytuacji, stanów psychicznych w wyobraźni. Znaczenie przy tej technice ma zarówno obraz mentalny jak i liczba zmysłów zaangażowanych w jego tworzenie: dźwięki, dotyk, smak, zapach, emocje i doznania kinestetyczne. Dzięki wizualizacjom człowiek ma szansę wyciszyć się oraz świadomie wywoływać pozytywny obraz w swojej wyobraźni. Wizualizacja pozwala odciągnąć myśli od bólu, stresu i codziennych problemów. Po osiągnięciu spokoju i wyciszenia po zastosowanej wizualizacji należy zrobić kilka powolnych, głębokich oddechów i powoli otwierać oczy, żeby stan spokoju trwał jak najdłużej.

Ćwiczenie: Strumień świadomości

W tej chwili nigdzie nie musisz iść, niczego nie musisz robić. Uświadom sobie, docierające do ciebie odgłosy. Poczuj ubranie na swoim ciele. Teraz skoncentruj się na oddechu. Poczuj jak powietrze wchodzi do płuc i z nich wychodzi. Staraj się poczuć powietrze w nozdrzach podczas wdechu i wydechu. Jeśli przeszkadzają ci jakieś myśli, to nic nie szkodzi. Możesz potraktować je jak obłoki na niebie, które przypływają i odpływają. Zauważ je i pozwól im odejść. Przypomnij sobie miejsce lub sytuację, która była dla ciebie radosna, przyjemna, kojarzy ci się pozytywnie. Dotknij tą sytuację swoimi zmysłami: czy są tam jakieś zapachy unoszące się w powietrzu? Gdybyś miała ta czynność nazwać kolorem, to jaki kolor byś wybrała? Jakie uczucia kojarzą ci się z tą sytuacją? Gdzie w twoim ciele pulsuje radość z tej sytuacji? Rozgość się w tym doświadczeniu świadomie.

• Informację przygotowała

Jana Jaworska, praktyk HR, coach ICC, trener biznesu