Zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych – jakimi ubezpieczeniami jesteś objęty? (przypadki z życia wzięte)

Zbieg tytułów do ubezpieczeń ma miejsce, kiedy spełniasz warunki do objęcia ubezpieczeniami w ZUS z dwóch lub więcej tytułów, na przykład umowy-zlecenia i działalności pozarolniczej, umowy o pracę i działalności gospodarczej, pobierania emerytury i wykonywania umowy-zlecenia, pracy na podstawie jednej lub więcej umowy o pracę.

Tytułami do ubezpieczeń społecznych są m.in.:

• umowa o pracę,
• umowa zlecenie,
• prowadzenie pozarolniczej działalności,
• przebywanie na urlopie wychowawczym,
• pobieranie zasiłku macierzyńskiego.

Poniżej kilka przykładów z życia wziętych dla zilustrowania, na jakich zasadach będziesz ubezpieczony. 

JAKIE SĄ ZASADY UBEZPIECZEŃ PRZY UMOWIE O PRACĘ 

PRZYKŁAD 1: Pracujesz na podstawie umowy o pracę, masz w niej zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie i jednocześnie wykonujesz umowę zlecenia albo prowadzisz działalność gospodarczą - Obowiązkowe są dla Ciebie ubezpieczenia społeczne tylko ze stosunku pracy. Z tytułu umowy zlecenia albo prowadzenia działalności możesz przystąpić do ubezpieczeń społecznych dobrowolnie.

PRZYKŁAD 2: Pracujesz na podstawie umowy o pracę, nie masz w niej zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia i jednocześnie wykonujesz umowę zlecenia albo prowadzisz działalność gospodarczą - Ubezpieczenia społeczne są dla Ciebie obowiązkowe zarówno z tytułu umowy o pracę, jak i umowy zlecenia lub prowadzenia działalności. 

PRZYKŁAD 3: Pobierasz zasiłek macierzyński i dodatkowo pracujesz na podstawie umowy o pracę - Ubezpieczenia społeczne są dla Ciebie obowiązkowe z obu tytułów. 

PRZYKŁAD 4: Pracujesz na umowę o pracę w trakcie urlopu wychowawczego - Obowiązkowe są dla Ciebie ubezpieczenia tylko z tytułu umowy o pracę. Nie możesz być objęty ubezpieczeniami z tytułu urlopu wychowawczego. 

JAKIE SĄ ZASADY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH PRZY UMOWIE ZLECENIA

PRZYKŁAD 1: Wykonujesz jednocześnie 2 umowy zlecenia i podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z umowy, którą zawarłeś wcześniej, jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia - Obowiązkowe są dla Ciebie ubezpieczenia z obu umów. 

PRZYKŁAD 2: Wykonujesz umowę zlecenia oraz prowadzisz działalność gospodarczą, z tytułu której opłacasz tzw. preferencyjne stawki i podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu, który powstał pierwszy, jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia - Obowiązkowe są dla Ciebie ubezpieczenia i z umowy, i działalności.

PRZYKŁAD 3: Wykonujesz umowę zlecenia oraz prowadzisz działalność gospodarczą, z tytułu której opłacasz tzw. preferencyjne stawki i podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu, który powstał wcześniej, wynosi co najmniej tyle, ile kwota minimalnego wynagrodzenia - Obowiązkowe są tylko ubezpieczenia z wcześniejszego tytułu. Możesz dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych z późniejszego tytułu. Możesz zmienić tytuł obowiązkowych ubezpieczeń, o ile podstawa wymiaru składek z wybranego tytułu nie jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia. 

PRZYKŁAD 4: Wykonujesz umowę zlecenia oraz jednocześnie prowadzisz pozarolniczą działalność, np. jesteś wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, i podstawa składek z tytułu umowy zlecenia jest niższa od 60 proc. Prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego? - Ubezpieczenia z tej działalności są dla Ciebie obowiązkowe. Możesz dobrowolnie przystąpić do ubezpieczeń z tytułu umowy zlecenia. 

PRZYKŁAD 5: Wykonujesz umowę zlecenia oraz jednocześnie prowadzisz pozarolniczą działalność, np. jesteś wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, i podstawa składek z tytułu umowy zlecenia wynosi co najmniej 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego? - Możesz wybrać, który tytuł będzie dla Ciebie obowiązkowy. Masz prawo przystąpić do ubezpieczeń z drugiego tytułu na wniosek.

PRZYKŁAD 6: Wykonujesz umowę zlecenia w trakcie urlopu wychowawczego - Obowiązkowe są dla Ciebie ubezpieczenia społeczne tylko z tytułu umowy. Nie możesz przystąpić do ubezpieczeń z tytułu urlopu wychowawczego. 

PRZYKŁAD 7: Wykonujesz umowę zlecenia w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego - Obowiązkowe są dla Ciebie ubezpieczenia społeczne z tytułu pobierania zasiłku. Z tytułu wykonywania umowy możesz przystąpić do ubezpieczeń dobrowolnie. 

Jakie są zasady ubezpieczeń, gdy prowadzisz pozarolniczą działalność 

PRZYKŁAD 1: Prowadzisz kilka rodzajów działalności, np. prowadzisz działalność gospodarczą i jesteś wspólnikiem spółki jawnej - Obowiązkowe są dla Ciebie ubezpieczenia społeczne tylko z jednego, wybranego przez Ciebie rodzaju działalności. 

PRZYKŁAD 2: Prowadzisz pozarolniczą działalność w trakcie urlopu wychowawczego - Obowiązkowe są dla Ciebie ubezpieczenia społeczne z tytułu działalności. Nie możesz przystąpić do ubezpieczeń z tytułu urlopu wychowawczego. 

PRZYKŁAD 3: Prowadzisz działalność w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego - Obowiązkowe są dla Ciebie ubezpieczenia społeczne z tytułu pobierania zasiłku. Z tytułu działalności możesz przystąpić do ubezpieczeń dobrowolnie. 

Jakie są zasady ubezpieczeń, kiedy jesteś emerytem lub rencistą i pracujesz 

Termin „renta” oznacza w tym kontekście wyłącznie świadczenie pieniężne z systemu ubezpieczenia społecznego. Nie uznajemy za rentę świadczenia wypłacanego na podstawie przepisów prawa cywilnego (np. renty wyrównawczej) ani renty socjalnej. Poniższe sytuacje dotyczą emerytur i rent zarówno z polskiego, jak i zagranicznego systemu ubezpieczenia lub zaopatrzenia społecznego. 

PRZYKŁAD 1: Jesteś pracownikiem i masz ustalone prawo do emerytury lub renty - Ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy o pracę są dla Ciebie obowiązkowe. 

PRZYKŁAD 2: Wykonujesz umowę zlecenia i masz ustalone prawo do emerytury lub renty - Ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia lub równoważnej są dla Ciebie obowiązkowe. 

PRZYKŁAD 3: Prowadzisz działalność gospodarczą i masz ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z ZUS - Ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności są dla Ciebie obowiązkowe do czasu ustalenia prawa do emerytury. Obowiązek ten nie dotyczy Cię, jeśli pobierasz rentę rodzinną, wojskową, policyjną, rolniczą. 

PRZYKŁAD 4: Prowadzisz działalność gospodarczą i masz ustalone prawo do emerytury lub do renty innej niż z tytułu niezdolności do pracy - Możesz dobrowolnie 

przystąpić do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności. 

PRZYKŁAD 5: Prowadzisz inną działalność, np. jesteś wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i masz ustalone prawo do emerytury lub renty - Możesz dobrowolnie przystąpić do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia tej działalności.

• Informację przygotowała

Jana Jaworska, praktyk HR, coach ICC, trener biznesu